Gazlı Söndürme Sistemlerinin Kullanımı

Temiz gazlı söndürme sistemleri; özel tehlike sınıfları veya ekipmanların korunmasında ve elektrik iletkenliği olmayan ortamların gerekli görüldüğü veya diğer söndürücü maddelerin temizliğinin problem olabileceği mahallerde yangın söndürme için kullanılır. Gazlı söndürme sistemleri, toplam hacim koruması ile kapalı hacimlerdeki yangın tehlikesine karşı koruma sağlamak üzere genellikle aşağıda belirtilen mahallerde kullanılır.

(a) 24 Saat esasına göre çalışması gerekli mahaller

􀂾 Banka Bilgi İşlem Merkezleri

􀂾 Radar İzleme Mahalleri

􀂾 Kesintisiz ve yüksek riskli proses, data vb. endüstriyel odalar

􀂾 Hava Kontrol Merkezleri

(b) Ekipman hasarının yangın ve/veya su uygulaması karşısında önem kazandığı mahaller

􀂾 Telefon Santralleri

􀂾 Enerji Üretim Merkezleri Kontrol Odaları

􀂾 Server vb. Network Sistem Odaları

􀂾 Banka Kasa Daireleri

(c) Yerine konulamayacak değerlerin muhafaza edildiği alanlar

􀂾 El Yazması Eserlerin muhafaza edildiği alanlar

􀂾 Tarihi Eser Saklama Mahalleri; El Yazmaları, Osmanlı Eserleri

􀂾 Yüksek güvenlikli ve muhafaza edilmesi gereken değerlerin saklandığı mahaller

(d) Geçmişe veya günümüze ait orijinal değerli evrakın saklandığı mahaller

􀂾 Mukaddes Emanetler

􀂾 MGK Kayıtları

􀂾 TBMM’nin kapalı oturum ve/veya ülke güvenliğini ve/veya politikasını belirleyen tutanaklarının muhafaza edildiği kayıt odaları

􀂾 Kripto odaları vb.

􀂾 Kıymetli Arşiv odaları

(e) Alevlenebilir ve yanabilir sıvılar ve gazların bulunduğu mahaller

 

 

Gazlı Söndürme Sistemi Tasarımı 

     Gazlı söndürme sistemleri için tasarım adımları aşağıda verilmiştir.

… Korunacak mahal ile ilgili aşağıdaki konular belirlenmelidir.

􀂾 Korunacak mahalde normalde insan bulunup, bulunmadığı tespit edilir.

􀂾 Temiz gazlı söndürme sistemleri toplam hacimsel koruma sistemi olarak tasarlanır. Korunacak mahaldeki açıklıklar belirlenerek, gazın boşaltılmasından önce bitişikteki alanlara kaçmasını önlemek için, bu açıklıkların kalıcı olarak sızdırmaz biçimde kapatılması veya otomatik kapatma tertibatları sağlanmalıdır. Söndürücü gazı belli hacimde tutmak uygulamada mümkün değilse, koruma bitişik tehlikeli bağlantıları kapsayacak şekilde geliştirilmelidir.

􀂾 Korunacak olan kapalı hacmin, taban alanı ve brüt hacmi belirlenir. Korunacak mahal içinde bulunan her türlü yanmayan sabit yapısal elemanlar(kolon, kiriş) brüt hacimden çıkartılarak, net hacim hesaplanır. Gaz yayılımının olabileceği kanal vb. gibi ilave hacimler hesaplanarak, net hacime ilave edilir. Gazın homojen yayılımını ve tasarım konsantrasyonunun hacimsel olarak elde edilmesini engelleyen, asma tavan ve yükseltilmiş döşeme gibi bölümlerin net hacmi ayrı olarak hesaplanır.

􀂾 Mahalde beklenen en düşük ve en yüksek ortam sıcaklığı belirlenir.

􀂾 Söndürücü gazın depolandığı silindir veya silindirlerin yerleşiminin yapılabileceği yer belirlenir. Silindir korunacak mahalin dışında bir yerde bulunacaksa, bu mahalin en düşük ve en yüksek ortam sıcaklığı belirlenir.

􀂾 Korunacak olan kapalı hacmin deniz seviyesine göre yüksekliği belirlenir.

… Korunacak mahalde bulunan yanıcı maddenin türü ve yangın sınıfı belirlenmelidir.

A sınıfı yüzey yangın: A sınıfı yangınlar, yanıcı katı maddeler yangınıdır. Odun, kağıt, kumaş, plastikler gibi madde yangınları bu sınıfa girer.

A sınıfı yüksek tehlike yangın :A sınıfı yangınlarda aşağıdaki durumlardan herhangi birinin bulunması halinde A sınıfı yüksek tehlike olarak tanımlanır.

􀂾 Çapı 100mm’den fazla olan kablo demetleri

􀂾 Dolum yoğunluğu kesitinin %20’sinden fazla olan kablo kanalları

􀂾 Yatay veya dikey kablo kanalı rafları ( 250 mm’den daha yakın)

􀂾 Söndürme süresince enerji sağlanan ekipmanlar, güç tüketiminin 5kW’ın üzerinde olduğu durumda

B sınıfı yangın: Yanıcı sıvı maddeler yangınıdır. Benzin, benzol, makine yağları, laklar, yağlı boyalar, katran, asfalt gibi madde yangınları bu sınıfa girer.

… Söndürücü gaz tipi, insana ve çevreye olan etkilerin yanısıra, korunacak hacim özelliklerine bağlı olarak ilk yatırım ve işletme maliyet faktörleri dikkate alınarak seçilmelidir. (Bkz. Madde 9.4)

… Korunacak hacmin yangın türüne göre söndürme konsantrasyonu ve tasarım konsantrasyonu belirlenmelidir.Söndürme konsantrasyonu;üretici firmanın söndürücü gazın söndürme performansını, çeşitli yangın türlerine göre tayin etmek ve standart şartlarına uygunluğunu doğrulamak için akredite laboratuvarlara tanımlı şartlarda yaptırdığı testlerin sonuçlarından elde edilir. Söndürme konsantrasyonunu belirlemek için yapılan testlerde, üreticinin kullandığı ekipman performansı, nozul performansı, dolum yoğunluğu ve basınç gibi faktörler etkili olmaktadır. Tasarımda, söndürme konsantrasyonu olarak üreticinin yangın türüne uygun olarak onaylanmış test sonuçları dikkate alınmalır. Gazlı sistemlerde halen devam eden teknolojik gelişmeler de dikkate alındığında, üreticilerin her sistemde farklı söndürme konsantrasyonları için onay aldıkları görülmektedir. Sistem tasarımında, gerekli söndürme konsantrasyonunun üzerinde değerler kullanmak, insan bulunan mahallerde sakıncalı durumlara neden olacaktır. Bu nedenle söndürme konsantrasyonlarının üretici test sonuçlarına bakılarak belirlenmesi uygun sistem tasarımı açısından gereklidir.